Umowa-zlecenie to popularna forma zatrudnienia w Polsce, która zapewnia większą elastyczność zarówno dla zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy. W niniejszym artykule zaprezentujemy kompleksowy przewodnik na temat umowy-zlecenia, omawiając jej definicję, cechy, różnice w porównaniu do umowy o pracę, zasady zawierania umowy-zlecenia, obowiązki stron oraz składki i podatki związane z tą formą zatrudnienia.
Spis treści:
- Umowa zlecenie – definicja
- Kluczowe różnice między umową zlecenie a umową o prace
- Zawarcie umowy zlecenie
- Elementy umowy zlecenia
- Stawka godzinowa w przypadku umowy zlecenie
- Umowa zlecenie – podatki
- Umowa zlecenie – prawa i obowiązki
- Ochrona pracownika w przypadku umowy zlecenie
- Staż pracy a umowa zlecenie
- Wypowiedzenie umowy zlecenie
Zobacz także: Rodzaje umów o pracę i ich charakterystyka
Definicja umowy zlecenia
Umowa-zlecenie jest umową cywilnoprawną, która reguluje zobowiązanie jednej osoby (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej dla drugiej strony (zleceniodawcy) na warunkach określonych w umowie. Umowa-zlecenie jest uregulowana przez przepisy Kodeksu cywilnego, a nie Kodeksu pracy. Oznacza to, że umowa-zlecenie nie obejmuje przepisów dotyczących urlopu wypoczynkowego, wynagrodzenia za okres choroby czy ochrony przed wypowiedzeniem umowy, które są charakterystyczne dla umowy o pracę.
Różnice między umową zlecenie a umową o pracę
Podstawową różnicą między umową-zleceniem a umową o pracę jest fakt, że umowa-zlecenie nie wymaga wykonywania pracy w ściśle określonym miejscu i czasie. Zleceniobiorca nie jest również zależny od zleceniodawcy i może wykonywać swoje obowiązki dla innych podmiotów. Ponadto, umowa-zlecenie nie musi być odpłatna, a wynagrodzenie nie musi być wypłacane co miesiąc. Również, w przypadku umowy-zlecenia, zleceniobiorca ponosi odpowiedzialność za wyrządzone szkody swoim majątkiem.
Zawieranie umowy-zlecenie
Umowa-zlecenie powinna być zawarta na piśmie i podpisana przez obie strony – zleceniobiorcę i zleceniodawcę. W umowie powinny znaleźć się takie elementy jak: określenie stron umowy, opis zlecenia i współpracy, termin wykonania zlecenia, wynagrodzenie oraz zasady dotyczące odpowiedzialności. Umowę-zlecenie można również zawrzeć w formie ustnej, jednak zaleca się dokumentowanie wszelkich zmian i ustaleń na piśmie.
Elementy umowy-zlecenia
W umowie-zleceniu powinny znaleźć się następujące elementy:
- Określenie stron umowy, w tym dane identyfikacyjne i adresowe.
- Opis zlecenia i zakresu współpracy, precyzyjnie określający czynności do wykonania.
- Termin wykonania zlecenia oraz ustalenia dotyczące ewentualnych kary umownej za nieterminowe wykonanie.
- Wysokość wynagrodzenia i termin płatności.
- Zasady odpowiedzialności za wyrządzone szkody.
- Postanowienia dotyczące ewentualnych zmian w umowie.
- Data i miejsce zawarcia umowy oraz podpisy obu stron.
Stawka godzinowa w umowie-zleceniu
Od 1 stycznia 2024 roku minimalna stawka godzinowa w umowie-zleceniu wynosi 27,70 zł w pierwszym półroczu i 28,10 zł w drugim półroczu. Pracodawca zobowiązany jest do ewidencjonowania czasu pracy zleceniobiorcy, aby zapewnić przestrzeganie przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej.
Składki i podatki w umowie-zleceniu
Pracodawca zatrudniający zleceniobiorcę na podstawie umowy-zlecenia ma obowiązek naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne do ZUS-u. Zleceniobiorca może być również zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe. Od wynagrodzeń z umowy-zlecenia pracodawca musi również naliczać i odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy.
Prawa i obowiązki stron umowy-zlecenia
Strony umowy-zlecenia mają określone prawa i obowiązki. Zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia za wykonaną pracę oraz do ochrony swoich interesów w przypadku naruszenia umowy przez zleceniodawcę. Zleceniodawca ma prawo do wykonania określonej czynności przez zleceniobiorcę i może żądać odpowiedzialności za wyrządzone szkody. Obie strony powinny przestrzegać postanowień umowy i dbać o dobre relacje.
Umowa-zlecenie a ochrona pracownika
Umowa-zlecenie nie gwarantuje takiej ochrony pracowniczej jak umowa o pracę. Zleceniobiorcy nie przysługują prawa związane z urlopem wypoczynkowym, wynagrodzeniem za okres choroby czy ochroną przed wypowiedzeniem umowy, które są przewidziane dla pracowników. Zleceniobiorca może również zakończyć umowę-zlecenie w trybie natychmiastowym, bez uprzedzenia.
Umowa-zlecenie a staż pracy
Umowa-zlecenie nie jest wliczana do stażu pracy, co oznacza, że okres pracy na podstawie umowy-zlecenia nie wpływa na wyliczanie uprawnień pracowniczych związanych z długością stażu. Umowa-zlecenie nie daje również gwarancji ciągłości zatrudnienia, zleceniobiorca może odejść z dnia na dzień.
Wypowiedzenie umowy-zlecenia
Umowa-zlecenie może być wypowiedziana przez każdą ze stron w dowolnym momencie, z zachowaniem określonych w umowie terminów wypowiedzenia. W przypadku braku określenia takich terminów wypowiedzenia, obowiązują przepisy Kodeksu cywilnego. Zleceniobiorca również ma prawo do wypowiedzenia umowy-zlecenia w trybie natychmiastowym.
Przykłady zastosowania umowy-zlecenia
Umowa-zlecenie znajduje zastosowanie w wielu branżach i zawodach. Przykłady takich zastosowań to:
- Roznoszenie ulotek lub telemarketing.
- Usługi ochroniarskie.
- Catering i sprzątanie.
- Opieka nad dzieckiem, osobami starszymi lub niepełnosprawnymi.
- Outsourcingowe usługi prawne, księgowe, IT.
Podsumowanie
Umowa-zlecenie to popularna forma zatrudnienia, która zapewnia większą elastyczność dla zleceniobiorcy i zleceniodawcy. Przy zawieraniu umowy-zlecenia należy pamiętać o konieczności dokładnego opisania zlecenia, określenia wynagrodzenia i terminów, oraz przestrzegania przepisów dotyczących minimalnej stawki godzinowej i składek na ubezpieczenia społeczne. Umowa-zlecenie nie gwarantuje takiej ochrony pracowniczej jak umowa o pracę, jednak może być korzystna dla obu stron, pod warunkiem przestrzegania postanowień umowy i dbania o dobre relacje.
